Rektörün geçici görevlendirme yetkisi sınırlandırılmalı!
1981 yılında yürürlüğe giren 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda üniversitelerin hükmî kişiliğini temsil etme misyonu Rektörlere verilmiştir.
2547 sayılı Kanuna nazaran “Rektör“; “Üniversitenin ve bağlı ünitelerinin öğretim kapasitesinin rasyonel bir formda kullanılmasında ve geliştirilmesinde, öğrencilere gerekli toplumsal hizmetlerin sağlanmasında, gerektiği vakit güvenlik tedbirlerinin alınmasında, eğitim – öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetlerinin devlet kalkınma plan, prensip ve maksatları doğrultusunda planlanıp yürütülmesinde, bilimsel ve idari nezaret ve kontrolün yapılmasında ve bu vazifelerin alt ünitelere aktarılmasında, takip ve denetim edilmesinde ve sonuçlarının alınmasında birinci derecede yetkili ve sorumlu” kılınmıştır.
Rektör bu vazifeleri icra ederken, ilgili Kanunun 13 üncü hususunda kendisine takım, bütçe, işçi, eğitim öğretim üzere konularda kıymetli yetkiler verilerek üniversitedeki görevini yetkili organlarıyla birlikte yapması hedeflenmiştir.
Kanunda Rektöre verilen vazifeler şunlardır:
-Üniversite şuralarına başkanlık etmek, yükseköğretim üst kuruluşlarının kararlarını uygulamak, üniversite konseylerinin tekliflerini inceleyerek karara bağlamak ve üniversiteye bağlı kuruluşlar ortasında nizamlı çalışmayı sağlamak,
-Her eğitim-öğretim yılı sonunda ve gerektiğinde üniversitenin eğitim öğretim, bilimsel araştırma ve yayım faaliyetleri hakkında Üniversitelerarası Konseye bilgi vermek,
-Üniversitenin yatırım programlarını, bütçesini ve takım gereksinimlerini, bağlı ünitelerinin ve üniversite idare heyeti ile senatonun görüş ve tekliflerini aldıktan sonra hazırlamak ve Yükseköğretim Şurasına sunmak,
-Gerekli gördüğü hallerde üniversiteyi oluşturan kuruluş ve ünitelerde misyonlu öğretim elemanlarının ve öbür işçinin misyon yerlerini değiştirmek yahut bunlara yeni misyonlar vermek,
– Üniversitenin üniteleri ve her seviyedeki çalışanı üzerinde genel nezaret ve kontrol vazifesini yapmak,
– Bu kanun ile kendisine verilen öbür misyonları yapmak.
Üstte yer verdiğimiz ve üniversitelerde “13/b görevlendirmeleri” olarak geçen süreçler üniversitelerde sıklıkla yargıya bahis olan bir konu olarak göze çarpmaktadır. Yıllar içerisinde yargının bakış açısıyla üniversitelerde bir farkındalık ve uygulama birliği olsa da, yetkisinin sınırsızlığından zevk alan Rektörler için bir zulüm metoduna dönüşebildiği vakit içerisinde görülebilmektedir.
Danıştay’ın ilgili dava dairelerinin 2547 sayılı Kanunun 13/b-4 unsuruna dair bakışı ise somut olaylar bağlamında olduğu için farklı farklı kararlara sebebiyet vermiş, bu bahiste istikrarlı bir içtihat şimdi oluşturulamamıştır. Bunlardan yakın tarihli olan kimilerinin karar münasebet kısımlarını sizlere özet olarak sunalım:
-“2547 sayılı Kanunun 13/b-4 unsuru uyarınca yapılan görevlendirmenin süreksiz nitelikte olması gerekirken, dava konusu sürecin, davacının naklen atanması sonucunu doğuracak biçimde muhakkak bir müddet belirtilmeksizin tesis edildiği anlaşıldığından, hukuka, kamu faydası ve hizmet gereklerine muhalif olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Danıştay 8. Daire, 2022/310 K.”
– “2547 Sayılı Kanun’un 13. unsurunun (b) fıkrasının (4) numaralı bendi ile üniversiteyi oluşturan kuruluş ve ünitelerde misyonlu öğretim elemanlarının ve öbür işçinin misyon yerlerini değiştirme yahut bunlara yeni vazifeler verme konusunda rektöre takdir yetkisi tanındığı açık olup, bu yetkinin lakin kamu faydası ve hizmet gerekleri göz arkası edilerek kullanıldığının kanıtlanması ya da idari yargı merciince saptanması halinde, kelamı edilen bu durumun dava konusu idari sürecin neden ve hedef taraflarından hukuka tersliği nedeniyle iptalini gerektireceği yerleşmiş yargı içtihatlarıyla kabul edilmiş bulunmaktadır. Danıştay İDDK, 2021/222”
-“İlgili unsur metninden de anlaşılacağı üzere, görevlendirmelere ait rastgele bir müddet koşulu yahut kısıtlaması kelam konusu değildir. Bu nedenle, dava konusu sürecin, süreksiz görevlendirme niteliğinde değil; gerekli görülen hallerde, zarurî muhtaçlığın karşılanmasına yönelik bir görevlendirme süreci olarak kabulü gerekmektedir. …Daktilograf takımında misyon yapan davacının, Yasa ile öngörülen görevlendirmenin şartı, hizmetin gerekli kılması durumu olarak kabul edildiği halde, muhakkak bir hizmeti yürütme hedefi güdülmeksizin, salt takdir yetkisine dayanılarak, tıpkı yönetime bağlı Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi’nde görevlendirilmesine ait dava konusu süreçte, hukuka ve mevzuata uyarlık görülmemesi münasebetine dayanılarak karar kurulması gerekirken,.. Danıştay 2. Daire, 2018/2505 K. ”
– “2547 Sayılı Kanun’un 13/b-4 hususunun düzenlenme hedefi, üniversiteyi oluşturan kuruluş ve ünitelerin rastgele birinde hizmetle ilgili olarak ortaya çıkacak bir muhtaçlığın, üniversitenin kendi elemanları ile ve hızlı bir biçimde karşılanması, böylelikle kamu hizmetinin aksamadan ve daima olarak yürütülmesini sağlamaktır. Unsurda, vazife yerlerinin değiştirilmesi yahut yeni misyonlar verilmesi yetkisinin “gerekli görülen haller”de kullanılabileceğinin belirtilmesi, bu yetkinin, makul sebep, somut münasebet olmaksızın, çalışanın farklı ünitelerde ard arda ya da süreklilik arz eder nitelikte görevlendirilmesi manasına gelmemektedir. Danıştay 2. Daire, 2018/3230 K.”
– “2547 Sayılı Kanun’un 13/b-4 hususunun düzenlenme hedefi, üniversiteyi oluşturan kuruluş ve ünitelerin rastgele birinde hizmetle ilgili olarak ortaya çıkacak bir muhtaçlığın, üniversitenin kendi elemanları ile ve hızlı bir biçimde karşılanması, böylelikle kamu hizmetinin aksamadan ve daima olarak yürütülmesini sağlamaktır. Hususta, vazife yerlerinin değiştirilmesi yahut yeni misyonlar verilmesi yetkisinin “gerekli görülen haller”de kullanılabileceğinin belirtilmesi, bu yetkinin çalışanın naklen atanması, misyondan uzaklaştırılması yahut cezalandırılması niyetiyle kullanılması manasına gelmemektedir. Disiplin soruşturması yapılması nedeniyle, vazifesi başında kalmasında sakınca görülen işçi hakkında, dava konusu süreç tarihinde her ne kadar 2547 Sayılı Kanun’da bahisle ilgili bir düzenleme bulunmasa da, genel kanun niteliğinde olan 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan vazifeden uzaklaştırma önleminin uygulanması gerekeceği memur hukukunun bilinen prensiplerinden olup, bu tıp durumlarda süreksiz önlem mahiyetinde olduğundan bahisle görevlendirme yoluna gidilemeyeceği açıktır. Danıştay 2. Daire, 2018/3094 K.”
-“Yukarıda aktarılan yasa kuralı ile yönetimlere, üniversite işçisinin kurum içinde vazife yerlerinin değiştirilmesi konusunda takdir yetkisi tanınmış ise de, bu yetkinin kullanımı kamu faydası ve hizmet gerekleriyle hudutlu olup, bu açıdan yargı kontrolüne tabi bulunduğu Yönetim Hukukunun bilinen unsurlarındandır. Her ne kadar davalı yönetimin savunmasında, davacının hizmetine duyulan muhtaçlık nedeniyle Diş Hekimliği Fakültesi’nde görevlendirildiği ileri sürülmüş ise de, davacının hizmetine muhtaçlık duyulması hususu, somut bilgi, evrak ve hukuken geçerli sebeplerle ortaya konulamadığı üzere, daima olarak yenilenen görevlendirme süreci ile davacının asli takımından uzaklaştırılması sonucu doğurulduğu hususu göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu sürecin, davacıyı, takım vazifesinden uzaklaştırma niteliğinde olduğu, bu nedenle görevlendirme kuruluşunun emeli, misyonunun niteliği ve yürütülen hizmetin özelliği ile davacının geçmiş hizmetleri, meslek ve liyakat unsurları dikkate alındığında, davacının asıl takımına döndürülmesi gerekirken aksi tarafta tesis edilen süreçte kamu faydası ve hizmet gerekleri bakımından hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Danıştay 2. Daire, 2018/1913 K.”
Yukarıda özetlediğimiz kararların bir kısmında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 13/b-4 hususu uyarınca yapılan görevlendirmelerde rastgele bir müddetin öngörülmemesi sebebiyle süreç iptal edilirken, değerli bir kısmında ise müddetten öte kamu faydası ve hizmet gereklerinin somut olarak ortaya koyulamaması ve Rektörün takdir yetkisini metoduna uygun olarak kullanmadığı niyeti ön plana çıkmaktadır.
Geçtiğimiz günlerde paylaştığımız bir kararda ise, 2547 sayılı Kanunun 13/b-4 hususu uyarınca yapılan görevlendirmelerdeki keyfiyet tam olarak ortaya çıkmıştır. Bir yükseköğretim kurumunda misyonlu Daire Lideri hakkında sadece 1 yıl 2 ay üzere bir müddette Rektör tarafından beş defa
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 13/b-4 hususu uyarınca yapılan görevlendirmeleri yargı kararları ışığında özetlemek gerekirse öncelik süreçte aşağıdaki birtakım kaidelerin oluşması ve buna nazaran süreç tesis edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
1- Kanun unsurunda yer verilen “gerekli görülmesi” ibaresinin somut olarak ortaya koyulması, takdir yetkisinin sınırsız olmadığı düşünüldüğünde gereksinimin kamu faydası ve hizmet gereklerine nazaran net bir halde belirlenmelidir.
2- Görevlendirme süreci hiçbir vakit naklen atama sonucu doğurmamalı, ortaya çıkan muhtaçlığın görevlendirilecek işçi tarafından ne kadar bir müddet içerisinde yerine getirilebileceği ve bunun da onayda belirtilmesi sağlanmalıdır. Şayet, gereksinim karşılığında yapılan görevlendirmede hizmetin devamı gerekiyorsa, tıpkı metotla görevlendirme mühleti uzatılmalıdır.
3- Görevlendirilecek çalışanın seçiminde muhtaçlığa karşılık gelen uzman işçinin seçilmesi temel olmalı ve bu durum bilgi ve evraklarıyla birlikte ortaya konulmalıdır.
4- İlgili kanun hususu çalışanın yer değişikliğine sebebiyet verdiği üzere mevcut işçiye Rektör tarafından “ek görevler“de verilebilmektedir. Verilen misyonların seçiminde ilgili işçinin yetkinliğiyle birlikte birebir halde takdir yetkisinin neden o işçide kullanıldığının ve mecburilik hali somutlaştırılmalıdır.
5- Üniversitelerin ilçelerinde akademik üniteleri olduğu düşünüldüğünde, işçinin uzak ilçelerdeki ünitelere görevlendirmelerinde çalışanın isteği aranmalı, ilçede ikamet eden işçi varsa öncelik verilmeli, bu durumlar oluşmuyorsa mecburilik halleri tespit edilerek bir işçisi sürgüne gönderme zihniyetinden vazgeçilmelidir.
Son olarak, Rektörlerin vazife değişiminde üniversitelerdeki idari yöneticilerin (Genel Sekreter, Genel Sekreter Yardımcısı, Daire Başkanı) yer değişikliğinde sıklıkla kullanılan bu görevlendirme yetkisinin, sürgün sürecine dönüşmemesi, husumetli sorunlara yol açmaması ve keyfiyeti kısmen de olsa engellemek için idari yöneticilerin atama sürecinde görüş bildiren Üniversite İdare Heyetinin benzeri halde bu unsurla görevlendirilmesinde de yetkili bir öge olarak yer alması için yasal düzenleme yapılması yararlı olacaktır!
İstanbul ilanları için tıklayınız.
Ankara ilanları için tıklayınız.
İzmir ilanları için tıklayınız.
Whatsapp Kanalımız için >> TIKLAYIN
Youtube Kanalımız için >> TIKLAYIN
Facebook Sayfamız için >> TIKLAYIN
Twitter Sayfamız için >> TIKLAYIN
İnstagram Sayfamız için >> TIKLAYIN
Telegram Kümemiz için >> TIKLAYIN
