Prof. Dr. Bilgehan: Japonya’da zelzelede az hasarın olmasının sebebi yapı stokundan kaynaklanıyor
Prof. Dr. Bilgehan: Japonya’da zelzelede az hasarın olmasının sebebi yapı stokundan kaynaklanıyor;
Prof. Dr. Bilgehan: “Bizde büyük yıkıma neden olan zelzelenin Japonya’da çok büyük bir yıkıma neden olmaması yapı stokundan kaynaklanıyor”
“1923’deki sarsıntının akabinde Japonya, büyük bir dönüşüme gitti ve bunu başararak meyvelerini topluyor”
“TOKİ binalarının ayakta kalmasının sebebi, çok yeterli tabanlarda yapılmış olmalarıdır”
KASTAMONU – Japonya’da yaşanan sarsıntıda Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarla birebir öçüde güç ortaya çıkmasına karşın daha az hasarın meydana gelmesi ile ilgili değerlendirmede bulunan Prof. Dr. Mahmut Bilgehan, “Bizde büyük yıkıma neden olan zelzele, Japonya’da çok büyük bir yıkıma neden olmadı. Zira yapı stokumuzun çok çürük olmasından ötürü biz, Japonya’ya nazaran benzeri sarsıntılarda çok büyük yıkıma uğrayabiliyoruz” dedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görevlendirmesiyle Hatay’da zelzele incelemesinde bulunan birebir ve Ulusal Savunma Bakanlığının Sarsıntı Araştırma Gurubunda da vazife alan Kastamonu Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahmut Bilgehan, Japonya’da yaşanan sarsıntıda kahramanmaraş merkezli sarsıntılardaki kadar bir gücün ortaya çıkmasına karşın daha az yıkımın yaşanması ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’de 2000 yılı öncesinde yapılan bina stoku sebebiyle yaşanan sarsıntılarda yıkımın daha büyük olduğunu belirten Bilgehan, Japonya’da 1923’de yaşanan büyük sarsıntının akabinde yapılan dönüşüm sayesinde daha az yıkımların yaşandığını tabir etti.
“Yapı stokumuzun çok çürük olmasından ötürü zelzelede çok büyük yıkıma uğrayabiliyoruz”
Kahramanmaraş merkezli yaşanan zelzeleler ve Japonya’da yaşanan zelzelede tıpkı ölçüde gücün ortaya çıktığını kaydeden Prof. Dr. Bilgehan, “Japonya’da meydana gelen son zelzeleye bakıldığında derinlik ve büyüklük açısından Kahramanmaraş sarsıntısına yakın bir sarsıntı. Her iki ülkedeki sarsıntının şiddeti 7.6 halindeydi. Bizde büyük yıkıma neden olan sarsıntı, Japonya’da çok büyük bir yıkıma neden olmadı. Zira yapı stokumuzun çok çürük olmasından ötürü biz, Japonya’ya nazaran misal sarsıntılarda çok büyük yıkıma uğrayabiliyoruz. Japonya, 1923 yılında yaşanan zelzelede 100 bin vatandaşını kaybetti. Bu sarsıntının akabinde Japonya, büyük bir dönüşüme gitti ve bunu başararak meyvelerini topluyorlar. Bir binayı yaparken hem iskan açısından hem binanın yapılış mevzuatı açısından çok sıkı kurallara tabiler. Bu kurallardan ötürü zelzele sırasında rastgele bir bina yıkımı çok fazla vuku bulmuyor” dedi.
Prof. Dr. Bilgehan: Japonya’da zelzelede az hasarın olmasının sebebi yapı stokundan kaynaklı;
“Bizim problemimiz asıl 2000 yılı öncesi yapılan binalar”
Hatay’da yaptıkları incelemelerde en çok yıkımların 2000 yılı öncesinde yapılan binalarda yaşandığını gözlemlediklerini belirten Bilgehan, “Hatay’daki tabanın berbat olmasından ötürü binalar çok fazla yıkıldı. Bizlerde sarsıntıdan bir ay sonra Hatay’a giderek incelemelerde bulunduk. Bu incelemelerimiz sırasında bilhassa yeni binalara baktık. Bu sırada doğal ki yıkılan ya da eski binaları gözlemleme imkanı bulduk. Bizim sıkıntımız genel olarak 2000 öncesi yapılan binalar. Bu binalar çok âlâ yapılmadığı için, berbat yapıldıkları için çok rahat yıkılmışlardı. 2000 yılından sonra yapılan binalarda yıkım olabiliyor ancak çok yaygın değil. Yeni incelediğimiz binalar vardı, buradaki çatlakları gözlemledik. Bunlarda da çok önemli diyebileceğimiz bir yıkım yoktu” diye konuştu.
Deprem eğitimi verme konusunu ihmal ediyoruz;
Deprem eğitiminin değerine değinen Bilgehan, “Biz, zelzele ülkesiyiz, Japonya’da bir zelzele ülkesidir. Biz, sarsıntı eğitimi verme konusunu ihmal ettiğimizi düşünüyorum. Bizler, anaokulundan itibaren çocuklara zelzele eğitimi vermemiz gerekiyor. Çocuklar zelzelesi aman duymasın, anlatmayalım diyerek eğitimi ihmal ediyoruz. Anaokulundan itibaren birtakım tatbikatlar yaparak, çocuklara zelzele şuurunu, zelzele kültürünü aşılamamız gerekiyor” formunda konuştu.
“En çağdaş sarsıntı yönetmeliğine sahibiz ama alana yansıtmamızda önemli sıkıntılarımız var”
2018 yılında yürürlüğe giren zelzele yönetmeliğinin çok düzgün bir yönetmelik olduğunu belirten Bilgehan, “İyi bir yönetmelik olmakla birlikte maalesef uygulamada meselelerimiz var. Şu anki yönetmeliğimiz dünya standartlarında, şu anda Japonya’da kullanılan yönetmelik şeklindedir. Sarsıntı ülkelerinin kullandığı en çağdaş yönetmeliğe sahibiz bizlerde. Bizim sorunumuz burada bu yönetmeliği uygun bir formda alana yansıtabilmemiz. Bu bahiste önemli eksikliklerimiz olduğunu düşünüyorum. Yapılan projeleri düzgün bir halde alana yansıtabilirsek bu manada çok yeterli binalar elde edebileceğimizi, bu binalarla oluşan kentlerinde zelzeleye dirençli kentler olabileceğini söyleyebilirim. Birinci önceliğimiz zelzele eğitiminin olması, ikinci olarak yönetmeliğimizi alana yansıtabilmemiz. Yani uygulamada sorunlarımızın olmamasını sağlamamız gerekiyor” sözlerini kullandı.
“TOKİ binalarının ayakta kalmasının sebebi, çok uygun tabanlarda yapılmış olmalarıdır”
Toplu Konut Yönetimi (TOKİ)’nin yaptığı binalarda önemli hasarların oluşmadığını gördüklerini söyleyen Bilgehan, “Diğer binalarda yıkımlar çok fazlayken TOKİ binalarında çok fazla yıkımın olmadığını görüyoruz. Bunun birinci nedeni yerin çok yeterli seçilmiş olmasıdır. Yani taban etüdünün çok yeterli yapılmış olmasıdır. Öbür binalarda da çok önemli biçimde yer etüdünün yapılmadığını görüyoruz. Demek ki TOKİ’nin ayakta kalma nedenlerinden birincisi çok yeterli yerlere yapılmış olmasıdır. Öbür nedeni ise natürel ki tünel kalıp sistemiyle yapılmış olmasıdır. Orada farklı bir sistem kullanılmış olmasıdır. Her tarafının betonarme perde yapılardan oluşmuş olmasıdır. Bu da TOKİ binalarını sağlam yapıyor ve sarsıntıya karşı dirençli hale getiriyor” dedi.
“Her dönüştürülen bina ile yüzlerce insanı kurtarabiliriz aslında”
Her dönüştürülen binayla yüzlerce insanı kurtarabileceklerini belirten Bilgehan, “1923 yılında yaşanan zelzele sonrasında 100 bin vatandaşını kaybeden Japonlar, bir uyanış gerçekleştirerek, artık hiçbir şeyin eskisi üzere olmayacağını düşünerek bütün mevzuatlarını değiştirmişlerdir. Çok sıkı kurallara bağlamışlar inşaatların imalini. Şu anda da çok önemli aralık ve yol aldıklarını görüyoruz. Bizimde önemli manada bu türlü bir uyanışa muhtaçlığımız var. Zelzeleye dirençli kentlerin yapılması manasında birtakım ilerlemeler sağlandı. Her dönüştürülen bina kurtaracağımız 100-150-200 kişiyi tabir ediyor aslında. Bunu kent manasında düşündüğümüzde o kentteki insanları kurtarma manasında çok yararlı dönüşümler yapılması gerektiğini düşünüyorum. Ben, bu dönüşümde geç kalındığını ve biraz daha yavaş ilerlediğini düşünüyorum. Bunu biraz daha süratli bir formda kimi hukukî manileri de aşarak daha süratli bir formda yapılması gerektiğini düşünüyorum. Zira şu anda beklediğimiz bir İstanbul sarsıntısı var. Bu da 7.5 ya da 7.6 şiddetinde olacağı düşünülüyor. Dikkatli bakıldığında bu şiddetin Japonya’da binaları nasıl sarstığını görebilirsiniz, bu sarsıntının İstanbul’da olduğunu düşündüğümüzde çok fazla bir yıkımın ve can kaybının meydana gelebileceğini varsayım edebiliriz. Bu yüzden yıkımın olmamasını istiyorsak, kentsel dönüşümle binaları dönüştürmeye, makus binaların yeterli binalar haline getirilmesine çok fazla sürat vermemiz gerekiyor” diye konuştu.
“Elektrik borularının kirişler ve kolonlar kırılarak içerisinden geçirildiğini gördük”
Deprem bölgesindeki incelemelerinde çok büyük ihmaller gördüklerini kaydeden Prof. Dr. Bilgehan, “Elektrik borularının kirişler ve kolonlar kırılarak içerisinden geçirildiğini gördük. Eski binalarda zati vardı lakin yeni binalarda olması açıkçası beni şaşırttı. Buna dikkat edilmesi gerektiğinii bu kadar zelzeleden sonra hala öğrenemediysek açıkçası bizim daha kat etmemiz gereken çok fazla yol olduğunu gösterir. Yeni binalarımızı şayet biz, yeni yönetmeliğe nazaran uygun formda yaparsak zelzeleye karşı rastgele bir sorunun meydana gelmeyeceğini rahatlıkla söyleyebilirim. Bu noktada Japonya, yer etüdünü çok uygun yapıyor, binalarını güzel tabanlar üzerine kuruyor. Türkiye’de ise yer etüdü eksiğimiz var. Yani binaya özel yer etütleri yapılması gerekiyor. Her bir bina için yer etüdü yapılması lazım. Akabinde o yere nazaran binaları tasarlamamız gerekiyor. Biz makûs yerlere binalar inşa etmişiz, fay çizgisi üzerine inşa etmişiz, bunlar hakikat, zira bizler düzgün yerlere binalarımızı inşa etmiyoruz. Bir kente bakıyoruz, o kent büsbütün alüvyon taban üzerine kurulmuş. Alüvyon yer üzerine kurulduğu vakit sarsıntı geldiğinde o binaları çarçabuk yıkar. O yüzden binalarımızı uygun yerlere yapmamız gerekiyor” formunda konuştu.
Tüm kamu mevzuat haberleri için TIKLAYIN.
https://www.instagram.com/kamupersonelcom/
