Erken çocuklukta matematik eğitimi
Gelişimin en süratli olduğu erken çocukluk devri, öğrenme sürecinin de en süratli olduğu devir. Birebir vakitte yapılmış birçok çalışmada çocukların bu periyotta güçlü matematiksel algılara sahip oldukları ve bu periyotta matematikle ilgili kazanacakları deneyimlerin ileriki hayatlarını değerli oranda etkileyeceği vurgulanır. Bu bağlamda erken çocukluk periyodunda verilen matematik eğitiminin kalitesi de son derece kıymet taşır. Erken çocuklukta matematik eğitimine ailede başlanılmalı ve eğitim süreci anaokulları ile desteklenmeli.
SINIF ORTAMI CAZİBELİ HALE GETİRİLMELİ
Ülkemizde erken çocukluk eğitiminin verildiği anaokulları çoklukla 36-68 ay ortasındaki çocukları kapsar ve matematik etkinliklerinin planlanması ve uygulanması okul öncesi öğretmenlerinin sorumluluğundadır. Erken çocukluk periyodunda verilecek matematik eğitimi çocuğun gelişimine ve öğrenme seviyesine uygun biçimde düzenlenmeli. Öncelikle sınıf ortamı çocukların matematikle ilgili olumlu tecrübeler yaşayabilmeleri için ilgi cazibeli hale getirilmeli ve çocukların gelişim seviyelerine uygun malzemelerle donatılmalı. Bununla birlikte etkinliklerde matematiğin günlük ömürle bağının kurulabilmesine ihtimam gösterilmeli ve oyunla matematik öğretimine kıymet verilmeli. Bu periyotta bilhassa sayılar-işlemler, geometri, akıl yürütme, ölçme, örüntüler üzere mevzularda çocukların olumlu deneyimler kazanmaları sağlanmalı, çocukların meraklarını uyandıracak, hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştirecek etkinliklerle öğrenme süreci desteklenmeli. Bu noktada üstte da belirtildiği üzere sorumluluk okul öncesi öğretmenlerinde. Okul öncesi öğretmenlerinin tesirli pedagojik yaklaşımlarla matematik eğitimi verme konusunda tecrübeli ve donanımlı olmaları gerekli. Lakin yapılan çalışmalarda anaokullarında sıklıkla muhakkak yayınevlerine ilişkin kaynak kitapların kullanıldığı, çalışma kağıtları dağıtılarak ferdi farklılıklara dikkat edilmeden çocukların uzun mühlet masa başında oturmalarını gerektiren öğretmen merkezli aktifliklerin yapıldığı ve sıklıkla öğretim sürecinde teknolojiden faydalanılmadığı tespit edildi. Bu eksikliklerin giderilmesi için alınabilecek tedbirler ve yapılabilecekler akademik çalışmalarda sıklıkla vurgulandığı için burada ailelerin erken çocukluk eğitimi konusunda neler yapabilecekleri hakkında yardımcı bilgiler sunulacak.
ÇOCUKLAR İLE TESİRLİ İLETİŞİM
Bilindiği üzere erken çocukluk periyodunda, çocukların birincil eğitmenleri (ilk öğretmenleri) ebeveynleridir ve ebeveynlerin çocukların erken matematik gelişiminde çok değerli rolleri ve sorumlulukları bulunuyor. Birçok araştırma sonucunda ebeveyn-çocuk etkileşiminin çocuğun matematik muvaffakiyetini değerli ölçüde etkilediği ortaya konuldu. O halde ailelerin birinci yapmaları gereken çocukları ile tesirli bir irtibat kurmaları ve daima etkileşim halinde olmaları. Çocukla birlikte kitap okumak, kağıtları muhakkak ölçülere nazaran katlamak ve kesmek, müzik söylemek, tekerlemeler öğretmek ve birlikte tekrar etmek, sayıları içeren oyunlar oynamak, yapboz daha çok bilinen ismiyle puzzle yapmak, farklı biçim ve boyutlara sahip geometrik objelerle (tahtadan bloklar olabilir) inşalar oluşturmak (örneğin konut, okul, park üzere yapılar oluşturmak), satranç oynamak matematik başarını artırabilecek ebeveyn-çocuk etkileşimi için akla birinci gelen örnekler. Bu etkileşim sürecinde ebeveynlerin çocuklarına gülümsemeleri, onları kabul eden ve anlayan vücut lisanını kullanmaları bağlantısı daha tesirli hale getirecek.
Ebeveynler mesken işlerini yaparken de çocuğun matematik marifetlerinin gelişimine katkı sağlayabilirler. Örneğin sofra hazırlarken meskendeki kişi sayısına nazaran masaya kaşık, çatal koyması çocuktan istenebilir. Bu sayede çocuk objeleri eşleyerek sayı kavramını hissedebilir. Alışveriş yapılırken alınacak eserler konusunda çocuktan yardım istenebilir. 5 tane elma poşete konulurken sırası ile 1, 2, 3, 4, 5 formunda sayılabilir. Örneğin çocuklarla hem eğlenceli hem de tesirli çorap eşleme oyunu oynanabilir. Çoraplar karışık bir halde halının üstüne dökülüp, birbirinin birebiri olan çoraplar bulunabilir. Çocukların eğlenerek matematik öğrenmelerine imkân tanıyan etkinliklerden biri de müzik eşliğinde danstır. Bu bir horon olabileceği üzere ritme nazaran oynanabilecek bir zeybek de olabilir. Bu oyunlar erken çocukluk periyodunun birinci yılları için uygundur. Çocukta sayı kavramı oluştuktan sonraki periyotta sohbetlerin içerisine matematik soruları gömülebilir. Örneğin “sen artık 5 yaşındasın ablan 11 yaşında, sen 7 yaşına girdiğinde ablan kaç yaşında olacak?” üzere matematiği günlük hayatla bağdaştıran sorular sorulabilir. Konutta bulunan gereçlerden farklı örüntüler oluşturulabilir. Sonraki adımda hangi objenin geleceği çocuğa sorulur. Mesela bir çorap, elma, toka, mandalina, kalem, çorap, elma halinde objeler sıralanır. Sonraki adımda örüntünün kuralı gereği toka gelmesi gerektiğini çocuğun fark etmesi sağlanabilir. Bu oyun daha karmaşık geometrik objelerle de oynanabilir. Bu oyunları istediğimiz kadar artırabiliriz. Burada ebeveynlerin fikir güçleri ve çocuğu ile kaliteli vakit geçirme istekleri belirleyici olur. Bu oyunların dışında erken çocuklukta matematik muvaffakiyetini etkileyebilecek en kıymetli ögelerden birisi ebeveynlerin matematiğe yönelik inançları ve çocuktan beklentileri.
BU KUSURLARI YAPMAYIN
Ebeveynlerin yaptığı en büyük yanılgılardan birisi çocuklarının yanında “Benim de matematiğim çok berbattı, matematikten daima zayıf alırdım, ben matematiği hiç sevmem, matematik en sıkıntı ders, matematikten nefret ederim, matematikten hiç anlamam sakın bana sorma …” üzere olumsuz cümleler kurmaları. Bu inanışa sahip ebeveynlerin çocuklarının matematiğe direkt önyargılı olarak bakacakları aşikar. Günümüzde artık çokça bilinen bir şey zihne yapılan kodlamalar. Şayet çocuklara biz direkt bu olumsuz yargıları kodlarsak onlara makus bir rol model olmuş oluruz ve çocuğun “Aman matematiği boşver, annem-babam da yapamıyor matematiği zaten” formunda bir algıya sahip olmasına sebep oluruz. Bunun yerine çocuklara “Matematik çok zevkli bir ders, matematik aslında günlük hayatta bize çok lazım, çalışırsan çok rahatlıkla yapabileceğine inanıyorum, ben de sana yardımcı olayım mı, haydi gel bu soruyu birlikte düşünelim, sana güveniyorum…” üzere daha olumlu cümleler kurulursa çocuğun önyargıları ortadan kalkar ve başarmak için uğraş gösterir.
Sonuç olarak erken çocuklukta matematik eğitiminde öncelikle ebeveynlerin sonrasında öğretmenlerin rolü çok kıymetlidir. Çocuğunu daima destekleyen, çocuğunun eğitim sürecine faal iştirak sağlayan, çocuğunun gelişiminden haberdar olan ve gelişimini teşvik eden, okulla ve öğretmenle daima bağlantı halinde olan ebeveynlerin çocuklarının matematikte daha başarılı olacakları öngörülmektedir ve yapılan çalışmalarla da desteklenmektedir. Bu nedenle hayatın en değerli devri olan erken çocukluk devrinde çocuklarımıza sahip çıkalım. Hem matematik hem de öbür derslerde ve ileriki hayatlarında başarılı olabilmeleri, memnun, sağlıklı tıpkı vakitte kendine güvenen bireyler olabilmeleri için onların ellerinden sıkı sıkıya tutalım. Sevgiyle kalın…
PROF. DR. GÜL KALELİ YILMAZ KİMDİR?
İlk ve orta tahsilini Yusufeli ilçesinde, lise tahsili ise Artvin Anadolu Öğretmen Lisesi’nde okul birinci olarak tamamladı. 2008 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi OFMAE Matematik Öğretmenliği Kısmından yüksek lisans derecesi ile mezun oldu. Tıpkı yıl Karadeniz Teknik Üniversitesi ilköğretim matematik eğitimi alanında doktora eğitimine başlayan Kaleli-Yılmaz, Artvin Çoruh Üniversitesi ve Bayburt Üniversitesi’nde araştırma vazifelisi olarak vazife yaptı. 2012 yılında hekim unvanı alan Kaleli-Yılmaz, doktora eğitimi boyunca TÜBİTAK Yurt İçi Doktora Burs Programı ile desteklendi. 2013 yılında yardımcı doçent takımına atanan Kaleli-Yılmaz, 2017 yılı mart ayında doçent unvanı aldı. Dekan Yardımcılığı, Kısım Lider Yardımcılığı, kurul üyeliği, mecmua editörlüğü üzere misyonlar yürüttü. 2017-2018 yılları ortasında Bayburt Üniversitesi’nde doçent olarak misyon yaptı. Ekim 2018’de Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Matematik Eğitimi alanında doçent olarak vazifeye başladı. 2022 yılında birebir üniversitede profesör unvanı aldı. Hala Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde profesör olarak çalışan Kaleli-Yılmaz, evli ve 2 çocuk annesidir. Çok sayıda akademik çalışması ve atıfı bulunuyor.
İstanbul Kamu Çalışanı Emekçi Memur Alımı için tıklayınız.
Ankara Kamu İşçisi Emekçi Memur Alımı için tıklayınız.
İzmir Kamu Çalışanı Emekçi Memur Alımı için tıklayınız.
https://www.instagram.com/kamupersonelcom/
https://www.facebook.com/kamupersonelcom1/
https://youtube.com/@kamupersonelcom
