Belediyelerin KDV Tevkifat Yükümlülüğü – Fatih KAYA, Vergi Müfettişi – Mevzuat

Belediyelerin KDV Tevkifat Yükümlülüğü

Fatih KAYA
Vergi Müfettişi
fatihkaya006@gmail.com
Yazar Hakkında

Katma Bedel Vergisi Kanununun “Vergi Sorumlusu” başlıklı 9. hususunun 1. fıkrasında yer alan “Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen başka hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması maksadıyla, vergiye tabi süreçlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir” kararına istinaden Katma Bedel Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde vergi sorumlularına ait KDV’de Tevkifat uygulaması tam tevkifat uygulaması ve kısmı tevkifat uygulaması olmak üzere iki temel başlıkta düzenlenmiştir.

Bunlardan kısmi tevkifat uygulaması KDV Genel Uygulama Bildirisinde belirtilen süreçlerle sonlu olarak, süreç bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamı değil, bu süreçler için tekrar KDV Genel Uygulama Bildiriminde belirlenen orandaki kısmının, alıcılar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi, tevkifata tabi tutulmayan kısmının ise satıcılar tarafından mükellef sıfatıyla beyan edilip (beyannamede ödenmesi gereken KDV çıkması halinde) ödenmesi biçiminde tanımlanmıştır.

Kısmi Tevkifat uygulanacak süreçler sayılmakla birlikte kimlerin kısmı tevkifat yapmakla sorumlu oldukları da “KDV mükellefleri” ve “Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın)” olarak iki ana başlıkta belirtilmiştir.

KDV mükellefleri KDV Kanununun 8. unsurunda sayılmıştır. Pekala belirlenmiş alıcılar kimlerdir yahut kimlerden oluşmaktadır? Yazımızın konusunu temel prestijiyle mahalli yönetimler oluşturduğundan KDV Genel Uygulama Bildirisinin C/2.1.3.1. kısmında tek tek sayılan belirlenmiş alıcıların tamamına burada yer vermeyeceğiz. Bunun yerine mahalli yönetimler özelinde belirlenmiş alıcıları incelemekle yetineceğiz.

Belirlenmiş alıcılar ortasında mahalli yönetimler ile ilgili olan yahut ilgili olduğu düşünülen iki adet başlık göze çarpmaktadır. Bunlar;

– 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan yönetim, kurum ve kuruluşlar, vilayet özel yönetimleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,

– Üstte sayılanlar dışındaki, kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşları,

Mahalli İdareler

Mahalli yönetimler Anayasa’da vilayet, belediye yahut köy halkının mahalli müşterek gereksinimlerini karşılamak üzere kuruluş asılları kanunla belirtilen ve karar organları, yine kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileri olarak tanımlanmıştır. Mahalli yönetimler temel prestijiyle vilayet özel yönetimi, belediye ve köyden oluşmaktadır. Bunların her birinin kamu hükmî kişiliği bulunmaktadır. Kamu hukuksal kişiliği ise fakat kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur.

Bu kısa açıklamadan sonra kamu hukuksal kişiliğinin ne olduğundan bahsetmek de yarar var zira kamu hukuksal kişiliği ne Anayasa’da ne de başka kanunlarda tanımlanmamıştır. Kamu hukuksal kişiliğini; biraz evvel de belirttiğimiz üzere kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan bunun yanı sıra kimi kamu gücü ve ayrıcalıklarıyla donatılmış olan hükmî kişilik olarak kısaca tanımlayabiliriz.

Kamu hukukî şahısları kamu yönetimleri ve kamu kurumları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan kamu yönetimleri devlet hükmî kişiliği başta olmak üzere vilayet, belediye ve köy hukuksal bireylerinden oluşmaktadır.

Mahalli yönetimlerin bu ayrımın kamu yönetimleri kısmında yer aldığını açıkladıktan sonra tekrar KDV kanunu içerisinde kısmı tevkifat yükümlülüğü bulunan belirlenmiş alıcılara dönelim.

Kısmi Tevkifat Kapsamında Mahalli İdareler

Mahalli yönetimler özelinde belirlenmiş alıcılar olarak sayılanlar ortasında dikkat etmemiz gereken iki başlık vardır. Bunlar;

– 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan yönetim, kurum ve kuruluşlar, vilayet özel yönetimleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,

– Üstte sayılanlar dışındaki, kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşlarıdır.

Birinci başlıkta 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan yer alan yönetim, kurum ve kuruluşların Tevkifat sorumluluğunun olduğu belirtilmiştir. Bu cetvelleri başlıklar halinde saymanın da hususun anlaşılabilirliği açısından kıymetli olduğunu düşünüyoruz. 5018 sayılı Kanuna ekli dört adet cetvel bulunmaktadır.

I- Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri

II- Özel Bütçeli İdareler

III- Düzenleyici Ve Denetleyici Kurumlar

IV- Toplumsal Güvenlik Kurumları

Bu başlıklara baktığımızda kamu hukuksal kişiliği içerisinde yer alan kamu yönetimlerinin başında yer alan devlet hükmî kişiliğinin KDV tevkifatı yapmakla sorumlu olarak sayıldığı lakin mahalli yönetimlerin KDV tevkifatı yapmakla sorumlu olarak bu başlıklar içerisinde yer almadığı anlaşılmaktadır. Fakat belirlenmiş alıcılara ait birinci başlığın devamında mahalli yönetimler ortasında yer alan vilayet özel yönetimlerinin de bilhassa sayılarak KDV tevkifatı yapmakla sorumlu alıcılar ortasına alındığını görüyoruz. Belirlenmiş alıcılara ait birinci başlığa nazaran mahalli yönetimler ortasında yer alan belediye ve köylerin ise KDV tevkifatı yapmakla sorumlu olmadığını net bir halde söyleyebiliriz. Bununla birlikte birden fazla mahallî yönetimin (il özel yönetimi, belediye ve köy), yürütmekle vazifeli oldukları hizmetlerden kimilerini birlikte görmek üzere kendi ortalarında kurdukları kamu hukuksal kişiliğine haiz birliklerinde yeniden tıpkı başlıkta sayılarak tevkifatla sorumlu oldukları anlaşılmaktadır.

Şimdi ise ikinci başlığımız olan ve birinci başlıkta sayılanlar yani biraz evvel ayrıntılı olarak değinmiş olduğumuz dışındaki, kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşlarına kısaca değinelim. Kısaca diyoruz zira ayrıntılı olarak açıkladığımız üzere mahalli yönetimler kamu kurumu ve kuruluşu değillerdir. Belediye ve köy hukuksal şahıslarının bu başlık kapsamında da KDV tevkifatı yapmak üzere bir sorumlulukları yoktur.

Kısmı tevkifatla ilgili olarak mahalli yönetimler özelinde değinmemiz gereken bir öbür husus da “Diğer Hizmetlerde Kısmı Tevkifat” konusu. Zira KDV Genel Uygulama Bildiriminde bu hizmetlere ait KDV tevkifatı yapması gereken alıcılar KDV mükellefleri ve/veya Belirlenmiş Alıcılar olarak değil de 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki yönetim, kurum ve kuruluşlar, kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşları, döner sermayeli kuruluşlar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, bankalar, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri, kanunla kurulan yahut hukukî kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları ile kalkınma ajanslarına ifa edilen ve Bildiride özel olarak belirlenmeyen öbür bütün hizmet ifalarında (sağlık hizmet sunucuları tarafından verilen ve faturası Toplumsal Güvenlik Kurumuna düzenlenen sıhhat hizmetleri hariç) halinde özel olarak sayılmıştır. Bu bahse değinmemizin sebebi ise mahalli yönetimlerden tevkifat sorumluluğu olmayan belediye ve köylerin dışında belirlenmiş alıcıların tevkifat yapmakla sorumlu olarak sayıldığı başka hizmet ve teslimlerin tamamında (Kamu Özel İş Birliği Modeli ile Yaptırılan Sıhhat Tesislerine Ait İşletme Periyodunda Sunulan Hizmetlerde Tevkifat Uygulamasında yalnızca Sıhhat Bakanlığı tevkifat yapmakla sorumlu olduğundan bu hizmet göz arkası edilmiştir) KDV tevkifatı yapmakla sorumlu olan vilayet özel yönetimleri ile mahalli yönetim birliklerinin bu husus özelinde tevkifat yapma sorumluluğu bulunmamaktadır.

Sonuç olarak mahalli yönetimlerden il özel yönetimleri ile mahalli yönetim birlikleri ki bunlara belediyelerin teşkil ettikleri birlikler de dahil başka hizmetler dışında belirlenmiş alıcılara kısmı tevkifat sorumluluğu yükleyen teslim ve hizmetlere ait olarak tevkifat yapmakla sorumlu iken belediye ve köy hukuksal kişilikleri KDV’nin kısmı tevkifatı ile sorumlu tutulmamışlardır. Lakin şunu da belirtmek de yarar var belediyelerin bünyelerinde oluşan iktisadi işletmelerin gerçek yolda KDV mükellefiyeti bulunması halinde bunlar kısmı tevkifat yapmakla yükümlü olarak sayılan iki ana başlıktan birincisi olan KDV mükelleflerinin kısmı tevkifat yapmakla sorumlu tutulduğu teslim ve hizmetlerde kısmi tevkifat yapmak zorundadırlar.

Dip Notlar:

– 3065 sayılı Katma Bedel Vergisi Kanunu

– Katma Paha Vergisi Genel Uygulama Tebliği

– 5018 sayılı Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu

[vc_row][vc_column][vc_message message_box_color=”juicy_pink”] Bu makalenin tüm hakları www.alomaliye.com’a aittir. İktibas belirtilmeden ve linkimiz verilmeden (kaynak belirtilmeden) tamamı ya da bir kısmı rastgele bir ortamda (yazılı-görsel-işitsel-sanal-bulut-eğitim vb. ortamlar) kullanılamaz. Aksi kullanımlarda gerekli yasal süreçler yapılır.
[/vc_message][vc_column_text]